هدف از این پژوهش بررسی اثر کیتوزان، تیمول و اتمسفر تغییر یافته بر ویژگی های فیزیکوشیمیایی، حسی و میکروبی خربزه تازه برش خورده بود. بدین منظور، برش های خربزه در محلول حاوی درصدهای مختلف کیتوزان (صفر، 1 و 2%) و تیمول (صفر، 25/0 و 5/0%) به مدت 2 دقیقه غوطه ور شدند. برش های تازه میوه پس از پوشش دهی و حذف محلول های اضافی و نمونه شاهد (پوشش داده نشده) در اتمسفر تغییریافته (10% دی اکسید کربن) و اتمسفر طبیعی بسته بندی و به مدت 8 روز در دمایC ͦͦ 4 نگهداری شدند. نتایج بیانگر افزایش میزان دی اکسید کربن و کاهش اکسیژن در بسته بندی تحت اتمسفر اصلاح شده و اتمسفر طبیعی همگام با افزایش دوره ماندگاری بود. اما در نمونه های پوشش دهی شده با کیتوزان و تیمول شدت کاهش اکسیژن و افزایش دی اکسیدکربن کمتر از نمونة شاهد بود. در پایان 8 روز نگهداری، افت وزنی در نمونه های پوشش دهی شده با کیتوزان و تیمول و نگهداری شده تحت اتمسفر تغییر یافته بسیار کمتراز نمونه شاهد بود (34/0% در مقایسه با 60/13%). افزایش غلظت کیتوزان و بسته بندی تحت اتمسفر تغییر یافته سبب افزایش حفظ میزان مواد جامد محلول، اسید قابل تیتراسیون، اسید اسکوربیک و سفتی بافت برش های خربزه شد، اما افزایش غلظت تیمول تاثیر معنی داری بر این ویژگی های کیفی نداشت. شاخص-های رنگی میزان سبزی- قرمزی (a*)، میزان آبی- زردی (b*)، میزان روشنایی (L*) و شاخص قهوه ای شدن (BI) نیز تحت تاثیر نوع بسته بندی و غلظت کیتوزان قرار گرفتند، اما، تیمار با تیمول بر شاخص های رنگی برش خربزه تاثیر معنی داری نداشت. اثر متقابل غلظت کیتوزان و غلظت اسانس نشان داد که برش های خربزه تیمار شده با غلظت 1% کیتوزان و غلظت های 25/0 و 5/0% تیمول دارای کمترین میزان بار میکروبی بودند. پوشش دهی با کیتوزان و تیمول و هم چنین نوع بسته بندی بر همه صفات حسی برش های خربزه (تاثیر معنی داری داشت (05/0 P<)؛ و ارزیابان در پذیرش کلی، غلظت 1%کیتوزان را بر غلظت 2% ترجیح دادند.

عوامل بسیاری در تعیین خواص کمی و کیفی کشمش دخالت دارند. مقدار مواد جامد آب میوه که خود تابعی از شرایط رشد و نمو میوه و به ویژه درجه رسیدن و بلوغ میوه (زمان برداشت خوشه ها) است، نقش بسزایی در تعیین کیفیت، عملکرد و بازده تولید کشمش ایفا می کند .پژوهش حاضر با هدف بررسی اثرات میزان مواد جامد محلول آب میوه انگور بر روند تغییرات خواص و بازده تولید کشمش و تعیین حداقل درصد مواد جامد محلول قابل قبول برای تولید کشمش مرغوب و با بازده بالا در یکی از موستانهای شهر تاکستان روی رقم بیدانه سفید طی دو سال زراعی 77 تا 79 انجام گرفت.به منظور به دست آوردن میوه های حتی المقدور یکسان ولی متفاوت از نظر مقدار مواد جامد محلول در قالب یک طرح بلوک کامل تصادفی با چهار تکرار، از اول شهریور ماه با فواصل ده روز میوه برداشت شد. هر واحد آزمایشی شامل چهار بوته بود که در هر برداشت، نمونه ها به وزن 12-10 کیلوگرم از دو بوته وسطی چیده شد. پس از اندازه گیری درصد مواد جامد محلول آب میوه و متوسط وزن و حجم حبه، نسبت به تهیه کشمش و اندازه گیری رنگ، بازار پسندی، وزن 50 دانه و میزان کشمش استحصالی اقدام شد. نمونه ها بر اساس میزان مواد جامد محلول به ده گروه یا تیمار طوری تقسیم بندی شد که هر تیمار شامل چهار نمونه یا تکرار با درصد مواد جامد محلول تقریبا یکسان باشد. از داده ها تجزیه واریانس و مقایسه میانگین انجام گرفت.نتایج نشان داد که افزایش درصد مواد جامد محلول با افزایش کاملا معنی دار کیفیت، رنگ، وزن 50 دانه و بازده تولید کشمش از انگور همراه است و برای تهیه کشمش مرغوب با بازده بالا، حداقل میزان مواد جامد محلول آب میوه قابل توصیه 21% می باشد .

مقدمه رودخانه ها، به عنوان منابع حیاتی طبیعت و پایه های اصلی توسعه پایدار شناخته می شوند. لذا، کمیت و کیفیت آب رودخانه ها جز پارامترهای ارزشمند محسوب می شوند. افزایش فعالیت های کشاورزی و صنعتی، باعث کاهش کیفیت منابع آب در بسیاری از نقاط شده است. تخلیه فاضلاب، زباله و کودهای شیمیایی در روستاهای حاشیه رودخانه ها از مهم ترین منابع آلودگی کیفیت آب به شمار می رود. حجم ورود پساب های شهری و کشاورزی به این رودخانه، باعث افزایش مقادیر آلاینده ها شده، به طوری که در بازه سال های 1372 تا انتهای سال 1396، میانگین آلاینده های موجود در ایستگاه ورند برای سه آلاینده مواد جامد محلول، کلر و سدیم به ترتیب برابر 507.49، 2.16 و 2.47 بوده است. بنابراین، برآورد دقیق پارامترهای کیفیت آب، یک نیاز اساسی برای مدیریت کیفیت آب، سلامت انسان، مصرف عمومی و مصارف خانگی است. مواد و روش ها حوضه تجن، با مساحتی در حدود 4147.22 کیلومتر مربع دارای میانگین دبی رودخانه و بارندگی سالانه به ترتیب 20 متر مکعب بر ثانیه و 539 میلی متر است. بیشترین و کمترین ارتفاع حوضه، به ترتیب 3728 و 26 متر گزارش شده است. فعالیت های مختلفی نظیر کشاورزی و سدسازی در این رودخانه صورت می گیرد. در این پژوهش، از تلفیق دو مدل برنامه نویسی بیان ژن (GEP) و شبکه عصبی مصنوعی (ANN)، با یکی از الگوریتم پیش پردازش داده به نام EMD برای تخمین یکی از پارامتر مهم کیفیت آب به نام مواد جامد محلول (TDS) استفاده شد. بدین منظور، در این پژوهش، برای مدلسازی و برآورد مقادیر مواد جامد محلول از چندین داده کیفی شامل سدیم، کلسیم، منیزیم، سولفات بی کربنات، سولفوریک اسید و کلر که در بازه سال های 1372 تا انتهای سال 1396 در ایستگاه ورند اندازه گیری شده، استفاده شد. نتایج و بحث در ابتدا، نتایج حاصل از داده های مشاهداتی در طول مدت نمونه برداری نشان دادند که مقادیر TDS در حدود 80 درصد از نمونه ها در بازه 300 تا 600 میلی گرم بر لیتر بوده که بیانگر کیفیت خوب آب این رودخانه بوده است. برای مقایسه عملکرد مدل های مستقل و ترکیبی برای تخمین پارامترهای کیفی رودخانه در مراحل آموزش و آزمون، شاخص های آماری ضریب همبستگی (R)، ریشه میانگین مربعات خطا (RMSE)، میانگین انحراف خطا  (MBE)، ضریب نش (NSE)، تابع هدف (OBJ) و نسبت RSD، استفاده شدند. نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که مدل ترکیبی حاصل از برنامه نویسی بیان ژن و تجزیه مود تجربی (EMD-GEP) توانست با کمترین خطا ( 0.23=RSD و 24.41=RMSE) عملکرد بالاتری را در مقایسه با سایر مدل ها مانند مدل GEP ( 0.44 =RSD و RMSE=47.27) در تخمین این پارامتر کیفی آب داشته باشد. علاوه بر این، مدل ترکیبی حاصل از شبکه عصبی مصنوعی و تجزیه مود تجربی (EMD-ANN) با 36.64 =RMSE و 0.95=R بعد از EMD-GEP، در رتبه دوم قرار گرفت. مطابق نتایج حاصل از تابع هدف برای هریک از مدل ها، مدل EMD-GEP دارای مقادیر تابع هدف کمتری (15.92=OBJ) نسبت به سایر مدل ها در مدلسازی مواد جامد محلول است. درحالی که، بیشترین مقدار تابع هدف (29.34=OBJ) متعلق به مدلGEP  است. نتیجه گیری به منظور، تخمین مواد جامد محلول در رودخانه تجن، از روش های ANN و GEP در این پژوهش استفاده شد. سپس، برای تقویت برآوردها از الگوریتم های تجزیه مود تجربی برای پیش پردازش داده های سری زمانی استفاده شد. نتایج به دست آمده از مدل های هوشمند تلفیقی با استفاده از شاخص های آماری خطا، مانند ضریب همبستگی، ریشه میانگین مربعات خطا، مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که روش EMD، باعث تقویت مدل های  ANN و GEP، در راستای تخمین این پارامتر کیفی آب در ایستگاه ورند شده اند. به طوری که مدل های ترکیبی حاصل از GEP و ANN توانست 48.35 درصد و 14.02 درصد خطای RMSE را به ترتیب در مقایسه با دو مدل مستقل GEP و ANN کاهش دهد.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

یکی از موضوعات مهم در بحث کیفی رودخانه ها پیش بینی میزان مواد جامد محلول در آب می باشد. در این پژوهش، عملکرد مدل های هوشمند ماشین بردار پشتیبان با توابع هسته مختلف، برنامه ریزی بیان ژن و شبکه بیزین برای پیش بینی میزان مواد جامد محلول در آب رودخانه کشکان مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور، از داده های کیفی ایستگاه پلدختر واقع در استان لرستان، شامل هیدروژن کربنات، کلرید، سولفات، منیزیم، کلسیم، سدیم، هدایت الکتریکی، دبی جریان و pH برای پیش بینی میزان مواد جامد محلول در آب طی دوره آماری 1395-1370 در مقیاس زمانی ماهانه استفاده شد. برای صحت سنجی مدل ها از معیارهای ضریب تبیین، ضریب نش-c، ریشه میانگین مربعات خطا و اریب استفاده شد. نتایج به دست آمده نشان داد که در هر سه مدل مذکور، ساختارهای ترکیبی از دقت قابل قبولی برخوردار هستند. همچنین، بر اساس معیارهای ارزیابی مشخص شد که مدل ماشین بردار پشتیبان با هسته توابع پایه شعاعی بیشترین دقت 0. 982، کمترین میزان ریشه مربعات خطا (mglit-1) 0. 032، کمترین اریب 0. 001 و بیشترین ضریب نش-ساتکلیف 0. 963 را نسبت به سایر مدل ها داشته است.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

مهمترین آلاینده هایی که باعث ایجاد آلودگی آب می شوند، نیتروژن و فسفر موجود در رواناب کشاورزی هستند که به آلودگی غیرنقطه ای موسوم هستند. در این پژوهش از مدل L-THIA برای نمایش توزیع مکانی کل فسفر، کل نیتروژن، نیترات-نیتریت، مواد جامد محلول و مواد جامد معلق و از نرم افزار SPSS جهت بررسی ارتباط آن با کاربری های اراضی در حوضه آبخیز زاینده رود، استفاده شد. جهت بررسی اثر کاربری اراضی بر پارامترهای کیفیت آب رودخانه تعداد 5 زیر حوضه که دارای بیشترین تنوع کاربری اراضی بودند انتخاب و با نرم افزار ArcView به کمک برنامه جنبی HEC-GeoHMS، مرز زیرحوضه آبخیز و نسبت کاربری های اراضی مختلف مربوط به هر زیرحوضه تعیین گردید. سپس در هر زیرحوضه یک ایستگاه تعیین شد و میزان آلاینده ها طی یک دوره یکساله از فروردین 94 تا فروردین 95 مورد پایش قرار گرفت. نتایج آماری و ضریب همبستگی پیرسون حاکی از آن است که ارتباط معنی داری بین کاربری کشاورزی با همه آلاینده های مورد بررسی به جز فسفر محلول، بین اراضی مسکونی و بایر و همه آلاینده ها به جز مواد جامد محلول و نیترات-نیتریت و بین اراضی مرتعی و جنگلی و مواد جامد محلول وجود دارد. با بررسی پهنه های تجمع میزان فسفر و نیتروژن در حوضه آبخیز و شناسایی محیط هایی که میزان این مواد بالاست، می توان اقدامات مدیریتی جهت کاهش میزان مصرف نیتروژن و فسفر و در نهایت کاهش میزان آلودگی در حوضه آبخیز به عمل آورد.